Vücudumuzda bulunan kaslar belirli görevleri yerine getirebilmek amacıyla şekillenmiş ve yaptığı görev doğrultusunda belirli bir gücü vardır. Yapılan spor branşına göre belirli kaslar daha fazla gelişme gözlenir. Günlük aktivitelerin artması, belirli kas sistemine daha çok yüklenilmesi o kas grubunda hem hacimsel artışa hem de güç artışına yol açar. Vücut geliştiricileri düşündüğümüzde neredeyse tüm vücut kaslarını şekilllendirmek ve geliştirmek için çok yoğun bir tempo içerisinde günlerce ve hatta aylarca çalışmak durumunda kalırlar.

Bazı durumlarda çiğneme kaslarımızı da fazla kullanırız. Gereğinden fazla çalışan bu kas grubunda da hem hacimsel olarak bir artış hem de çalışma gücünde bir artış oluşur. Buna yol açan en büyük etken son yıllarda daha sıklıkla karşımıza çıkan diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlıklarıdır. Bunun yanında kötü alışkanlıklar diye tabir ettiğimiz tırnak yeme, kalem arkasını ısırma, pipo kullanımı gibi çiğneme kaslarını fazladan yük veren alışkanlıklar da bu kas gruplarının güçlenmesine neden olur.

Peki çiğneme kaslarımız güçlenirse nasıl sıkıntılarla karşılaşırız?

Öncelikle dişlere gelen yük artacağı için dişlerde aşınmalar gelişir. Başlangıç aşamasında mine seviyesinde gördüğümüz bu tarz aşınmalar genellikle hastlarımızı rahatsız etmez. Ancak mine tabakasının ortadan kalkıp daha derinlerdeki dentin dediğimiz dişin canlı ve hassas tabakasına ulaşıldığında bu sefer soğuk ve sıcak hassasiyetleri başalayacaktır. Bunun yanında dişin en dışındaki koruyucu mine tabakası kaybedildiği için dişlerimiz dış etkenlere karşı daha korumasız bir hale gelecektir.

Dişlere gelen bu aşırı kuvvet sonucunda dişlerimizde çatlaklar ve kırıklar da meydana gelebilmektedir. Bazı durumlarda hiçbir çürüğü veya daha önceden yapılmış bir tedavisi olmayan sağlıklı dişler bile bu şiddetli kuvvetlere dayanamayıp kırılabilmektedir. Kırıklar eğer dişin kök yüzeyine ulaşırsa bu sefer dişin kaybedilmesi bile söz konusu olabilir.

Bazı durumlarda dişlere gelen bu aşırı kuvvetler sonucunda özellikle arka dişlerde daha çok yoğunlaşan dişlerin sinirleriyle ilgili hasarlar gelişebilmektedir. Bu mekanizma, genellikle dişin kök ucunda aşırı yüklenmeye bağlı gelişen sıkışma neticesinde diş sinirinin kanlanmasının bozulmasıyla gerçekleşmektedir. Bu hasarlar sonucunda sağlıklı bir dişte başlangıçta hassasiyet ve ağrılar gelişmekte, ilerleyen dönemlerde diş sinirinin tamamen ölmesiyle herhangi bir çürüğü olmasa bile ilgili dişe kanal tedavisi yapılması gerekebilmektedir.

Aşırı kuvvet gelen dişlerde oluşabilecek diğer bir problem ise kök ucu kistleridir. Bu rahatsızlık ta yine diş sinirinin hasarıyla ortaya çıkmaktadır. Özellikle sürekli ama daha hafif kuvvetlerin yol açtığı sinir hasarlanmalarında bazı hastalarımız bu durumu fark edememekte ve dişin içindeki sinirin ölmesiyle birlikte kök ucunda bir iltihabi reaksiyon gelişmektedir. Eğer bu reaktif cevap uzun süre devam eder ve hasta bu süre zarfında herhangi bir diş hekimine uğramazsa diş kökünde kistik bir oluşum gelişir ve sinsi bir şekilde büyüyebilir.

Çiğneme kaslarının gelişmesi ile birlikte, kişilerin yüz ifadeleri de değişir. Alt çene arka bölgesinde bulunan ve elmacık kemiğimize uzanan kasın büyümesi ile birlikte, daha sert bir yüz ifadesi oluşur. Bazı durumlarda kas içerisinde gelişen küçük adacıklar şeklinde çıkıntılar oluşur ve yine kozmetik problemlere yol açabilir. Şakak bölgesindeki çiğneme kasının gelişmesi ile birlikte baş ağrısı ve yine saçı azalmış kişilerde kozmetik rahatsızlıklara yol açabilir.

Bu güçlenmiş çiğneme kaslarının dişler vasıtasıyla çene eklemlerine ve eklem sistemini çalıştıran diğer kas ve tendonlara uyguladığı aşırı kuvvetin yine yıkıcı etkileri olabilmektedir. Eklem içinde gelişen basınç artışı, eklem kapsülü ve eklem hareketlerini sınırlandıran ligamanlarda yaralanmalara yol açabilmekte ve eklem ağrıları, baş ağrıları ve kulak ağrıları şeklinde hastaları rahatsız edebilmektedir.

Çiğneme kaslarında gözlediğimiz bu tarz güçlenme belirtlileri, özellikle çene ekleminin büyük hareketlerini sağlayan kasların da güçlenmiş olabileceğini düşündürür. Böyle bir durumda özellikle eklem içerisindeki diskin öne doğru olan hareketini gerçekleştiren kasın gelişmesi ile diskin yuvasını terk etmesi birbiri ile bağlantılı bir durumdur. Eklem diskinin yuvasını terk etmesi ile birlikte çene eklemi rahatsızlıkları dediğimiz tedavisi daha uzun ve yorucu olabilen durumlar ortaya çıkabilmektedir. Bu yüzden diş sıkma ve gıcırdatma tespiti yaptığımız hastalarımıza bu alışkanlığı duruduracak uygulamalar yaparız.

Bu uygulamaların başlangıcı okluzal plaklardır. Okluzal plaklar ile hem kasların sıkma şiddeti azaltılır, hem dişlere gelen yük azaltılır, hem de çene eklemine gelen yük azaltılır. Ancak plak kullanılmasına rağmen çiğneme kaslarının gücü hala fazla olabilir. Bu yüzden özellikle diş sıkma ve gıcırdatma alışkanlığı bulunan kişilerde bu kasların hem gücünü hem de hacmini azaltmaya yönelik olarak botox uygulamaları yapabilmekteyiz. Botox uygulaması ile çiğneme kaslarının kasılma gücü azaltılarak bu kasların hem hacimsel olarak küçülmesi hem de gücünün azaltılması sağlanır. 

Botox uygulaması 2-3 dakika içerisinde genellikle ağrısız bir şekilde yapılabilen bir uygulamadır. Hazırlanan ilaç insülin iğneleri veya bu uygulama için üretilmiş özel iğneler vasıtasıyla çiğneme kaslarına belirli dozlarda uygulanır. İlacın etki etmesi yaklaşık 2.günde kendisini hissettirir. İlerleyen günlerde kasın hacimsel olarak da küçüldüğü gözlenir. 6-7 haftalık süreçte ilaç etkinliği korur ve bu süreden sonra etkinliği azalarak 13-14. haftalarda etkinliğini kaybeder. Ancak kas kitlesindeki küçülme ve kas içerisindeki çalışma mekanizmalarının yavaşlaması nedeniyle botox uygulamasının etkisi devam eder. Yine de şiddetli diş gıcırdatma ve sıkma alışkanlığı olan kişilerde kaslar tekrar bir gelişme ve büyüme gözlenebilir. Bu yüzden bu tarz hastalara 6. ayda tekrar botox uygulaması yapılabilir. Sıkma ve gıcırdatma alışkanlığı daha zayıf olan kişilerde takip önerilir ve kas tonusu ve gücünün artmaya başladığı tespit edildiğinde yeniden botox uygulaması düşünülebilir.